تاریخچه بیهوشی

تاریخچه ای از علم بیهوشی

بیهوشی یا علم هوشبری (Anesthesia, or anaesthesia ) در تعبیر عام ایجاد وقفه در احساس (مشتمل بر احساس درد) یا دور شدن موقت و گذرای آن است. این وضعیت، شرایط ناشی از دارو است و حالت برگشت پذیری است که شامل فراموشی (amnesia)، بی دردی (analgesia)، فقدان پاسخدهی، از دست دادن رفلکس های عضلات اسکلتی یا کاهش پاسخ به استرس و یا همه شرایط یاد شده بطور همزمان می گردد. وجود این شرایط به بیماران اجازه می دهد که بدون داشتن ناراحتی و درد تحت اعمال جراحی گوناگون قرار گیرند. تعریف دیگری که می توان برای بیهوشی ارائه کرد "فقدان هوشیاری گذرا" است که می تواند در بر گیرنده فقدان همه جانبه هوشیاری (بیهوشی عمومی) و یا از دست دادن آگاهی نسبت به جزئی از بدن (همانند بیهوشی نخاعی) باشد. واژه بیهوشی (anesthesia) توسط Oliver Wendell Holmes, Sr. در سال ۱۸۴۶ ابداع شده است. انواع بیهوشی عبارتند از : بیهوشی موضعی (local anesthesia)، بیهوشی منطقه ای (regional anesthesia)، بیهوشی عمومی (general anesthesia) و بیهوشی انفکاکی (dissociative anesthesia). در بیهوشی موضعی دریافت و ادراک حس از جای خاصی از بدن همچون دندان یا مثانه مهار می شود. در بیهوشی منطقه ای دریافت و ادراک حس از منطقه وسیع تری از بدن با وقفه در انتقال ایمپالس های عصبی از آن منطقه به طناب نخاعی مهار می گردد. دو روش شایع مورد استفاده از انواع بیهوشی یا بیحسی منطقه ای شامل بیحسی نخاعی (spinal anesthesia) و بیحسی اپیدورال (epidural anesthesia) می شوند. در بیهوشی عمومی دریافت و ادراک حس، حرکت و سمپاتیک از همه جای بدن به مغز مهار می گردد که به عدم هوشیاری و فقدان حس منجر می شود. در بیهوشی انفکاکی انتقال عصبی میان مراکز بالاتر مغز همچون قشر مغز و مراکز پایین تر همانند مراکزی که در سیستم لیمبیک یافت می شوند، با استفاده از برخی داروها متوقف می گردد. در سرتاسر دنیا تنوعی از گونه های تاجریزی (Solanum) حاوی آلکالوئید های قوی تروپان (tropane) مورد استفاده قرار می گرفته اند، از این جمله می توان به مهر گیاه (mandrake)، بنگ دانه (henbane)، شیپور فرشته (Datura metel) و داتوره خاردار (Datura inoxia) اشاره کرد. در متون پزشکی روم و یونان باستان علمایی چون بقراط، Aulus Cornelius Celsus، Pedanius Dioscorides و Pliny the Elder در مورد استفاده از مخدرها و گونه های تاجریزی بحث کرده اند.