رسالت

علم ژنتیک به عنوان یکی از بنیادی ترین بخش های زیست شناسی به تشریح ساختار DNA و نقش توالیایی (ژنوم) و بروز (رونویسی و ترجمه) آن بر عملکرد سلول از طریق دستوردهی سنتز پروتئین ها می پردازد. شکی نیست که بدون درک کتابچه دستورالعمل ژنتیکی یک موجود زنده، امکان درک نحوه و تنوع عملکرد مشاهده شده در منظرهای بیوشیمیایی، آناتومی و فیزیولوژی آن مقدور نمی باشد.

ژنتیک پزشکی به عنوان زیر مجموعه ای از علم ژنتیک انسانی سعی بر درک چگونگی ایجاد، توارث و نحوه مقابله یا پیشگیری از صفات آسیب زای انسانی را دارد. در این راستا رفتارهای ژنتیکی سلول شامل تنوع توالیایی اسیدهای نوکلئیک در ساختار DNA فرد، مسائل اپی ژنتیکی، تغییرات بیان ژنی و ... مورد بررسی قرار می گیرند.

علاوه بر آن که بیش از 2000 بیماری تک ژنی شناخته شده وجود دارد، تمامی صفات بالینی انسان مشمول مبحث چند عاملی (شامل تعامل میان عوامل ژنتیکی موجود در فرد با عوامل محیطی) می گردند. بنابراین برای درک رفتار بالینی یک فرد نیازمند بررسی ژنتیکی می باشیم.

علاوه بر انجام امور آموزشی، بخش ژنتیک این گروه در زمینه های بالینی و پژوهشی نیز فعالیت های در خوری داشته و موسس مراکز مهم دانشگاهی بوده است. آزمایشگاه تشخیصی ژنتیک پزشکی دانشگاه در سال 1385 با مسئولیت فنی دکتر حسینی اصل به عنوان اولین آزمایشگاه ژنتیک در استان اردبیل در بیمارستان امام خمینی (ره) راه اندازی گردیده و در حال حاضر با مسئولیت فنی دکتر داورنیا و دکتر حسینی اصل در بیمارستان امام رضا (ع) مشغول به خدمت رسانی است.

با شیوع کرونا و ایجاد مشکلات عدیده اجتماعی ناشی از آن، عمل خطیر راه اندازی آزمایشگاه تشخیص مولکولی دانشگاه بر عهده بخش ژنتیک قرار داده شد. در این راستا از خود گذشتگی دکتر داورنیا و دکتر جدی و همکاران گرانقدر در معاونت بهداشت دانشگاه منجر به تجهیز و راه اندازی آزمایشگاه تشخیص مولکولی کروناویروس در سال 1398 در استان گردید.

از سوی دیگر، علاوه بر مشارکت گسترده اعضای این بخش در انجام امور پژوهشی و راهنمایی/مشاوره پایان نامه های پزشکی در دوره های عمومی و تخصصی، بخش تحقیقات ژنومیک مرکز تحقیقات بیماری های دستگاه گوارش در محل آزمایشگاه ژنتیک بیمارستان امام رضا (ع) و به سرپرستی دکتر حسینی اصل در حال فعالیت می باشد.

آسیب شناسی (  Pathology ) از نظر لغوی از دو واژه پاتو (  Patho ) به معنی درد و عذاب و لوژی ( Lpgy ) به معنی مطالعه تشکیل شده است. به عبارت اختصاصی تر تغییرات ساختاری و عملکردی در سلول ها ، بافت ها و اندام ها را در زمینه ی بیماری ها مطالعه می کند. بدیهی است در هنگام بروز یک بیماری ، تغییراتی در بافت های مختلف بدن ایجاد می شود که مطالعه همین تغییرات مبنا و اساس پاتولوژی را تشکیل می دهد.

پاتولوژی 4 جنبه مهم از یک بیماری را مطالعه می کند :

1. اتیولوژی ( علت شناسی )
2. پاتوژنز ( مکانیسم ایجاد )
3. مورفولوژی ( ریخت شناسی )
4. اهمیت بالینی

پاتولوژی تشریحی یا آناتومیکال عبارت است از مطالعه تغییرات ساختمانی اعم از میکروسکوپی و ماکروسکوپی و ضایعات سلول های بدن ، که شامل اتوپسی ( نمونه برداری از بافت مرده ) ، بیوپسی ( نمونه برداری از بافت زنده ) و سیتوپاتولوژی ( سلول شناسی ) است. پاتولوژی بالینی یا کلینیکال علائم بیماری را در خون ، ادرار ، مایع نخاعی ، خلط ، ترشحات واژن در بخش های مختلف بیوشیمی ، سم شناسی ، هماتولوژی ، و میکروب شناسی و ... بررسی می نماید.

به طور سنتی مطالعه آسیب شناسی به دو قسمت آسیب شناسی عمومی ( General Pathology  ) و آسیب شناسی اختصاصی

( Systemic Pathology  ) تقسیم و ارائه می گردد.

اولی در خصوص مطالعه واکنش های پایه و اساس سلول ها و بافت ها نسبت به محرک هایی که زمینه ی همه بیماری ها را به وجود می آورند متمرکز شده است ، در حالی که دومی پاسخ های ویژه ارگانها و بافت های اختصاصی نسبت به محرک های کم وبیش شناخته شده را مورد بررسی قرار می دهد.